"Ik wil muziek blijven delen die uit mijn hart komt — niet alleen om mijn eigen leven te verrijken, maar ook dat van anderen."

Hoe kies je het repertoire voor je concerten?

Ik programmeer alleen stukken waar ik zelf achter sta — als ik niet overtuigd ben, vind ik het lastig om het publiek te overtuigen, en dan zie ik er ook het nut niet zo van in. Afhankelijk van het soort optreden en het publiek maak ik vervolgens een passende selectie. Ik vind het leuk om het oor uit te dagen, maar het hoeft niet alleen maar zwaarmoedig, modern of virtuoos te zijn. Juist de afwisseling maakt een programma spannend en prettig om naar te luisteren.

Mijn repertoirekeuzes gaan ook in fases. Een tijdje geleden was ik vooral bezig met zwaardere werken, zoals de tweede sonate van Prokofjev. Op dit moment trek ik meer richting het Franse en impressionistische repertoire, van onder anderen Ravel en Fauré. Ik wil graag breed georiënteerd blijven en me in meerdere stijlen kunnen uitdrukken. Meestal kom ik zelf met ideeën voor stukken, maar soms krijg ik ook suggesties van mijn docent. Elk programma groeit als het ware mee met waar ik op dat moment in mijn spel en leven mee bezig ben.

Onderwijs en pedagogiek

Je biedt privélessen aan. Wat is je benadering als pianodocent, en hoe pas je je lesmethode aan voor verschillende leeftijden en niveaus?

Voor mij is het allerbelangrijkst om een leerling te enthousiasmeren. Natuurlijk vraagt pianospelen om discipline, maar nieuwsgierigheid en plezier staan voorop. Ik werk niet met één vaste methode die ik op iedereen toepas, omdat elke leerling anders is. Sommigen hebben baat bij veel structuur, anderen hebben juist wat meer speelsheid nodig — zeker jonge kinderen. Voor hen gebruik ik vaak een pianomethode zoals Alfred, maar ik vul die graag aan met andere oefeningen.

Ik probeer aan te voelen wanneer het tijd is om bepaalde aspecten van het pianospelen aan te reiken of juist even te laten liggen. Ook doe ik altijd gehoortrainingsspelletjes, eenvoudige improvisatie-opdrachtjes en technische oefeningen, afgestemd op het niveau. Het is eigenlijk steeds opnieuw een kwestie van de leerling leren kennen en inschatten wat nodig is — met ruimte om te experimenteren.

Wat vind je het meest uitdagende aspect van lesgeven?

Lesgeven is voor mij geen kwestie van achteroverleunen, een simpele aanwijzing geven en de leerling het werk laten doen. Ik wil samen met de leerling op zoek gaan naar hoe we op de lange termijn zijn of haar potentieel zo goed mogelijk kunnen benutten.

Daarin probeer ik het proces van de leerling te begrijpen, aan te voelen hoe hij of zij in elkaar zit en wat er nodig is om verder te komen. Natuurlijk ben ik ook maar een mens, dus soms heb ik zelf dingen aan mijn hoofd, maar tijdens het lesgeven moet ik die bewust opzijzetten. Die intensiteit maakt het soms uitdagend, maar wel waardevol — vooral wanneer ik zie dat een leerling stappen zet in zijn of haar ontwikkeling.

Hoe motiveer je studenten om expressief en met gevoel te spelen?

Ik probeer een stuk altijd vanuit de muziek zelf te benaderen, niet vanuit de techniek. Daarom stel ik regelmatig vragen als: "Wat is de sfeer van dit stuk?" of "Wat probeert de componist hier te zeggen?" Die vragen hoeven ze niet per se in woorden te kunnen beantwoorden, maar ze moeten er wel over nadenken. Ook laat ik ze weleens luisteren naar opnames — zeker als ze dat uit zichzelf nog niet veel doen. Daarna bespreken we wat hen heeft geraakt, of juist niet, en waarom. Die reflectie helpt hen bewustere keuzes maken in hun spel.

Tijdens de les zeg ik soms letterlijk: "Vertel een verhaal." Muziek draait uiteindelijk om communicatie: de luisteraar moet geraakt of overtuigd worden. Voor een leerling die technisch al ver was, maar muzikaal nog wat zocht, stelde ik eens voor om boven de noten een verhaallijn te schrijven. Dat heeft hem toen geholpen om het stuk op een nieuwe manier te benaderen. Zeker bij stukken die al langere tijd worden gespeeld, kan een beeld of verhaal de interpretatie weer fris maken.

"Mijn repertoire groeit als het ware mee met waar ik op dat moment in mijn spel en leven mee bezig ben."

Welke pedagogische invloeden hebben je benadering van lesgeven gevormd?

Wat ik van mijn docenten heb geleerd, kan ik weer doorgeven aan mijn eigen leerlingen. Vooral de afgelopen acht jaar waren hierin bepalend. In die tijd kreeg ik les van Geoffrey Madge, daarna van Ellen Corver en nu van David Kuyken. Elk van hen heeft mij op een unieke manier waardevolle inzichten meegegeven die mijn manier van spelen en lesgeven beïnvloeden.

Geoffrey Madge leerde me bijvoorbeeld hoe ik effectief kan studeren – iets waar ik destijds weinig grip op had. Zo liet hij me in de Vijfde Franse Suite van Bach elke stem afzonderlijk uit het hoofd leren en zingen, wat mijn muzikale inzicht enorm verrijkte. Ellen Corver bracht me veel bij op technisch vlak, maar legde ook de nadruk op precisie: kritisch kijken naar de partituur, aanwijzingen serieus nemen en goed leren interpreteren.

Sinds een jaar studeer ik bij David Kuyken. Zijn visie op techniek, houding en klank heeft mijn spel fundamenteel veranderd. Ik ervaar nu minder spanning in mijn lichaam, kom sneller in de 'flow' en voel me tevens meer verbonden met mijn instrument.

Al deze inzichten neem ik mee in mijn lessen, waar ze passen bij mijn leerlingen. Daarnaast voeg ik mijn eigen ervaringen toe: inzichten uit boeken, andere docenten en uit de praktijk. Zo blijft mijn benadering zich steeds verder ontwikkelen.

Compositie en creativiteit

Je hebt eigen composities uitgevoerd tijdens concerten. Hoe begon je hiermee en wat inspireert je om te componeren?

Ik componeer vaak na een drukke of bewogen periode, wanneer ik weer voldoende ruimte in mijn hoofd ervaar. Wandelen helpt me om die ruimte te creëren en iets nieuws te starten, maar uiteindelijk komt inspiratie vooral uit het leven zelf. Ook de muziek die ik mooi vind en speel, beïnvloedt mijn composities. Mijn eerste stuk schreef ik in 2021, tijdens de lockdown. Ik 'woonde' toen praktisch in de Zeeuwse Muziekschool omdat ik daar zo veel studeerde. In die periode borrelden muzikale fragmenten op in mijn hoofd. Die ideeën begon ik op te schrijven, en zo ontstond uiteindelijk mijn eerste compositie. Het heeft wel een paar jaar geduurd voordat ik het ook aan publiek durfde te laten horen.

Kun je het proces beschrijven van het creëren van een nieuw stuk?

Een compositie begint bij mij nooit direct aan de piano. Vaak ontstaan ideeën wanneer ik aan muziek denk. Die ideeën, meestal korte fragmenten, probeer ik daarna achter de piano terug te vinden. Ik componeer nooit langdurig aan de piano, meestal in sessies van een halfuur tot iets langer. De ochtend, vlak voordat ik ga studeren, is vaak een goed moment, maar ook late avonden werken voor mij; die leiden vaak tot nieuwe ideeën voor de volgende dag.

Na het componeren ga ik meestal studeren of iets anders doen. Onbewust blijft het stuk dan toch in mijn hoofd rondwaren. Zo werk ik een tijd aan een stuk totdat ik ergens vastloop. Dan raak ik meestal obsessiever: de muziek blijft voortdurend in mijn hoofd, zonder einde, alsof ik een puzzel aan het oplossen ben. Tijdens zo'n fase vind ik het lastig om naast het componeren ook goed te studeren, totdat ik de 'oplossing' heb gevonden. Mede daarom componeer ik alleen als ik de ruimte daarvoor heb, want de kans bestaat dat mijn pianostudie tijdelijk minder aandacht krijgt.

Toekomstvisie en dromen

Wat zijn je langetermijndoelen als muzikant en componist?

Mijn lange termijn-doelen als muzikant en componist zijn vooral gericht op voortdurende groei, als musicus en als mens. Ik realiseer me dat ik nog veel te leren heb, ook in mijn spel. De komende twee jaar wil ik het maximale uit mijn masteropleiding bij David Kuyken halen. Daarbij wil ik me verdiepen in specifiek repertoire en zo 'goed' mogelijk worden binnen mijn eigen muzikale bereik. Daarnaast hoop ik in de toekomst veel mooie samenwerkingen aan te gaan en natuurlijk op mooie locaties te mogen spelen. Mijn blik blijft daarbij altijd openstaan voor nieuwe kansen.

Wat compositie betreft: ik wil me vooral blijven ontwikkelen zonder te veel druk erop te leggen — voor mij is het componeren in eerste plaats een persoonlijke hobby. Binnenkort ga ik aan de slag met een digitaal compositieprogramma, omdat ik tot nu toe alles met de hand schreef. Ik ben erg benieuwd hoe dit het proces zal beïnvloeden.

Hoe zie je de rol van klassieke muziek in de moderne samenleving?

We leven in een behoorlijk bewogen tijd, hoewel het leven misschien altijd wel bewogen is. Voor mij is muziek een vertaling van het leven zelf — het vangt emoties, ervaringen en de menselijke conditie. Daarom is het zo waardevol om die vertaalslag te maken en muziek te delen.

Wat me opvalt, is dat concerten, inclusief die van mijzelf, vooral door een wat ouder publiek bezocht worden. Ik zie het dan ook als mijn plicht om muziek toegankelijk te maken voor een breder publiek, inclusief jongeren. Muziek kan ontzettend veel betekenen op persoonlijk vlak: het kan troost bieden, verbinden en dienen als een uitlaatklep. Ik geloof dat mensen minder snel naar destructieve uitlaatkleppen zullen zoeken wanneer ze in verbinding met zichzelf staan via de muziek.

Wat zou je willen bijdragen aan de muzikale wereld op de lange termijn?

Op de lange termijn hoop ik anderen iets waardevols mee te kunnen geven. Muziek maakt ons menselijker en roept diepe gevoelens op, waardoor we dichter bij onszelf en bij elkaar kunnen komen. Ik wil muziek blijven delen die uit mijn hart komt, niet alleen om mijn eigen leven te verrijken, maar ook dat van anderen. In mijn concerten vind ik het bijzonder om bekend repertoire te combineren met minder bekende werken; zo nodig ik het publiek uit om ook iets nieuws te ontdekken. Daarnaast hoop ik ruimte te houden voor mijn andere bezigheden, zoals het modellenwerk, die me op een andere manier inspireren en in balans houden.