Biografie & Opleiding

Je begon met pianospelen op achtjarige leeftijd. Wat herinner je je van die vroege lessen, en wat trok je aan in het instrument?

Mijn eerste interesse voor de piano begon toen ik mijn moeder Liszt’s Hongaarse Rapsodieën hoorde spelen.

Ik herinner me dat mijn pianolerares zei dat ik de muziekboeken die ze me gaf niet zo snel moest afwerken, omdat dat duur werd voor mijn ouders.

Ik speelde elk nieuw boek binnen enkele dagen uit!

Hoe heeft jouw ontmoeting met Benno Moiseiwitsch jouw muzikale pad beïnvloed?

Toen ik twaalf jaar oud was, nam mijn moeder me mee naar een pianorecital van Benno Moiseiwitsch.

Dat veranderde mijn hele leven.

Ik herinner me nog steeds elke noot, de klank, en de manier waarop hij speelde.

Wat motiveerde je om in 1963 naar Europa te verhuizen, en waarom koos je ervoor om je in Nederland te vestigen?

Ik had alle belangrijke wedstrijden in Australië gewonnen, waaronder een Bach-kampioenschap en de belangrijkste Australische competitie in Sydney, waar ik op negentienjarige leeftijd de eerste prijs won met Brahms' Tweede Pianoconcert.

Daaropvolgend spoorden de directeur van het conservatorium (prof. John Bishop) en mijn leraar (Clemens Leske, een leerling van Edwin Fischer) mij aan om naar Europa te gaan om mijn studies voort te zetten.

Welke impact hadden jouw studies bij Eduardo del Pueyo en Géza Anda op jouw muzikale ontwikkeling?

Ik vertrok naar Zwitserland en deed auditie bij Géza Anda.

Ik wist niet dat er zo'n zestig pianisten auditie deden! Gelukkig werd ik samen met drie anderen geselecteerd.

Ik werkte intensief aan Brahms’ Tweede Pianoconcert met hem.

Later studeerde ik ongeveer twee jaar bij Eduardo del Pueyo in Brussel.

Géza Anda had een bredere invloed op mijn spel, vooral op het gebied van interpretatie en het ontwikkelen van een zangrijke aanslag, terwijl del Pueyo mij leerde hoe je een mooie klank op een zeer economische manier kon produceren.

Repertoire & Artistieke Visie

Je staat bekend om het uitvoeren van veeleisende werken zoals Sorabji’s Opus Clavicembalisticum. Wat trekt je aan in zulke complexe composities?

Tijdens mijn lessen in Australië kreeg ik van een oudere leerling van Busoni de opdracht om Busoni’s Toccata te studeren — een van zijn moeilijkste werken.

Dat wekte mijn interesse voor zogenaamd 'onspeelbaar' repertoire.

Toen ik boeken over muziek las, kwam ik de naam Sorabji tegen — bekend om zijn onmogelijke werken en zijn verbod op uitvoeringen.

Nieuwsgierig bestelde ik zijn muziek uit Londen, waaronder de enorme partituur van Opus Clavicembalisticum.

Ik begon te oefenen en hoewel mijn collega’s dachten dat ik gek was, speelde ik uiteindelijk een groot deel voor mijn eindexamen aan het conservatorium.

Hoe was jouw ervaring met het uitvoeren van Opus Clavicembalisticum, en hoe heb je je voorbereid op zo'n monumentaal werk?

Dat is moeilijk kort uit te leggen.

Ik werd uitgenodigd voor een recital tijdens het Holland Festival, maar moest eerst Sorabji's toestemming krijgen — iets wat vele beroemde pianisten geweigerd was.

Door een samenloop van omstandigheden mocht ik hem bezoeken. Hij had een BBC-opname van mij gehoord en was onder de indruk, waarna ik toestemming kreeg om (een deel van) het werk uit te voeren.

Tijdens mijn eerste bezoek speelde ik een aanzienlijk deel voor hem. Zijn opmerking was: "Ik wist niet dat het zo'n goed stuk was."

De voorbereiding vereiste speciale strategieën: elk extreem moeilijk gedeelte afzonderlijk aanpakken, vaak nieuwe vingerzettingen creëren.

Er stonden twee concertvleugels klaar op het podium, microfoons voor de live-uitzending, en zelfs een tafel met water en een handdoek — voor het geval ik zou instorten!

Gelukkig zorgde het grote publiek voor een geweldige avond.

Je gaf de eerste volledige uitvoering van Skalkottas' 32 Pianostukken. Wat fascineerde je in zijn muziek?

Tijdens een festival in Athene, waar ik werken van Xenakis uitvoerde, verwierf ik een reputatie als uitvoerder van zeer complexe muziek.

De belangrijkste muziekagent van Griekenland vroeg mij om naar Skalkottas' 32 stukken te kijken. Niemand had ze nog allemaal uitgevoerd.

Ik besloot dat het mogelijk was en kreeg de uitnodiging om ze integraal uit te voeren.

Skalkottas is een nationale held in Griekenland, en hij werd later een belangrijke figuur in mijn opnamecarrière — met drie van zijn pianoconcerten opgenomen voor BIS.

Hoe benader je de interpretatie van componisten als Xenakis, Godowsky en Busoni?

Elk van hen vereist een totaal andere aanpak.

Xenakis vraagt bliksemsnelle horizontale bewegingen zonder naar het klavier te kijken, en verschillende dynamiekniveaus per noot — bijna een elektrische techniek.

Godowsky vraagt om een spel gebaseerd op zwaartekracht en natuurlijke ontspanning.

Busoni vertegenwoordigt een visionaire stijl, de oorsprong van een moderne pianistische school.

Mijn fascinatie voor hem leidde tot mijn 6-cd-project voor Philips.

Je maakte een indrukwekkende opname van Busoni’s pianowerken. Wat spreekt je zo aan in zijn muziek?

Zelfs zijn vroege werken, zoals de 24 Preludes die hij op tienjarige leeftijd schreef, tonen ongelooflijke technische vaardigheid.

Wat mij vooral inspireert, is zijn visionaire fantasie.

Sorabji kende Busoni persoonlijk en speelde zijn sonate voor hem, wat mij hielp een dieper inzicht te krijgen in Busoni's speelstijl.

Ik heb door de jaren heen verschillende essays over dit onderwerp geschreven.

Hoe combineer je het spelen van bekende klassieke werken met het promoten van minder bekende of hedendaagse muziek?

Door complexe werken te spelen, krijg je diepere inzichten in de klassieke meesterwerken.

Het roept vragen op: hoe presenteren we het hele spectrum van muziekgeschiedenis aan een modern publiek?

Deze vraag werd een inspiratiebron voor mijn masterclasses en de recitalserie The Art of Listening.

Pedagogiek & Educatie

Als voormalig professor aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, wat zie je als de belangrijkste elementen in de opleiding van jonge pianisten?

Als de docent geïnspireerd is, zal hij of zij vanzelf de student inspireren.

Een sterke technische basis is vervolgens essentieel. Een fantastische techniek is absoluut noodzakelijk, zeker gezien het hoge niveau dat tegenwoordig op het concertpodium wordt verwacht.

Wanneer deze basis is gelegd, is het belangrijk om studenten te laten kennismaken met de prachtige momenten die in het grote repertoire te vinden zijn — van de pre-barok tot hedendaagse muziek.

Nieuwsgierigheid is essentieel: het bestuderen van legendarische uitvoerders, hoe zij speelden, en waarom.

Welke filosofie volg je in je masterclasses, en hoe probeer je studenten te inspireren?

Allereerst creëer ik een sfeer waarin de student zich volledig op zijn gemak voelt — de juiste omgeving is cruciaal voor het beste resultaat.

Mijn doel is om een dialoog op te bouwen en om te luisteren naar volledige stukken, om te ontdekken wat er goed overkomt, zowel volgens de partituur als passend bij het karakter van de student.

Daarna werken we samen aan de aspecten waar de student moeite mee heeft, en vieren we de inspirerende passages in de muziek.

Het is altijd een prachtig moment als een student zegt: "Wauw, dat was eigenlijk makkelijker dan ik dacht!"

Ik probeer altijd belangstelling te wekken voor de interpretaties van legendarische musici — daar kunnen we nog steeds veel van leren.

Hoe belangrijk vind je het dat jonge pianisten zich onderdompelen in zowel traditioneel als modern repertoire?

Ik vind het enorm belangrijk — en niet alleen het klassieke en moderne repertoire, maar alles vanaf de late 17e eeuw tot vandaag.

Kun je een gedenkwaardig moment uit je onderwijscarrière delen dat je bijzonder heeft geraakt?

Er zijn veel prachtige pianisten geweest die hebben deelgenomen aan mijn masterclasses en lessen aan het conservatorium.

Sommige optredens staan mij nog levendig bij.

Verschillende van deze pianisten hebben later prijzen gewonnen op internationale concoursen.